Najczęściej fotowoltaika jest bardzo wytrzymała i niezawodna, pracuje przez lata. Zdarza się jednak i tak, że z nieznanej przyczyny instalacja fotowoltaiczna nie działa zgodnie z przeznaczeniem, czyli nie produkuje tyle prądu, ile powinna. W tym artykule piszemy, gdzie najczęściej leży problem i co możesz zrobić, by twoje panele służyły bez zarzutu.

Dlaczego instalacja fotowoltaiczna nie działa?

Instalacja fotowoltaiczna stanowi zespół współpracujących ze sobą urządzeń. Aby znaleźć przyczynę nieprawidłowej pracy układu, trzeba po pierwsze wiedzieć, jak działa tego typu instalacja, a następnie znaleźć ten element, który nie działa poprawnie.

Potencjalne przyczyny, które warto sprawdzić w pierwszej kolejności, to:

  • zbyt wysokie napięcie w sieci elektroenergetycznej,
  • usterka falownika,
  • niewłaściwy montaż paneli fotowoltaicznych,
  • uszkodzenie paneli przez warunki pogodowe.

Falownik wyłącza się przez zbyt wysokie napięcie w sieci

Problem ten jest coraz bardziej powszechny. Wynika to z niezwykle dynamicznego wzrostu popularności instalacji PV przy złym stanie sieci elektroenergetycznej. Gdy zbyt dużo instalacji fotowoltaicznych sąsiaduje ze sobą i oddaje wyprodukowaną energię w tym samym czasie do sieci, napięcie w sieci wrasta. Twój falownik musi podbić napięcie jeszcze wyżej, aby z twojej instalacji mógł do sieci popłynąć prąd. Jeśli jednak napięcie wzrośnie powyżej 253 V, falownik wyłączy się, a z nim twoja instalacja. 253 V to wartość graniczna, której nie można przekroczyć na żadnej z faz.

Zobaczysz to na wykresie produkcji. Jeśli nagle, w godzinach o największym nasłonecznieniu zdarzają się spadki wydajności nawet do zera, a w twojej okolicy jest wiele instalacji fotowoltaicznych, to najprawdopodobniej inwerter odłącza twoje panele właśnie ze względu na zbyt wysokie napięcie w sieci.

Problem dotyczy zwłaszcza falowników jednofazowych. W przypadku falowników trójfazowych powodem wyłączania się mogą być również zbyt wysokie różnice napięcia między fazami.

Jak poradzić sobie w takiej sytuacji? Po pierwsze należy zgłosić reklamację na zbyt wysokie napięcie w sieci elektromagnetycznej do twojego dystrybutora energii. Pracownik firmy energetycznej powinien dokonać pomiarów i skorygować ustawienia na transformatorze.

To nie wszystko, co możesz zrobić. Ponieważ problemem jest nadmiar energii w sieci, watro podjąć działania, aby tej energii do sieci nie oddawać. Optymalna poprawa autokonsumpcji, czyli wykorzystania wyprodukowanego prądu ze słońca na potrzeby własne to najlepszy sposób na długofalowe rozwiązanie problemu ze zbyt wysokim napięciem w sieci. Najlepszym sposobem poprawy autokonsumpcji jest wykorzystanie magazynu energii. Dzięki temu będziesz mógł wykorzystać nadprodukcję energii w ciągu dnia wtedy, kiedy najbardziej jej potrzebujesz np. rano oraz wieczorem. Obecnie magazyn energii to drogie rozwiązanie, jednak warto pomyśleć o nim już teraz. Eksperci prognozują rychłe spadki cen tych urządzeń. Warto też zapoznać się z programem Mój Prąd 4.0, w ramach którego można uzyskać dofinansowanie m.in. do magazynu energii elektrycznej.

Fotowoltaika nie działa – powodem usterka falownika

Falownik/inwerter jest sercem i mózgiem całej instalacji. Odpowiada on za przekazywanie energii słonecznej do sieci domowej, a w przypadku instalacji hybrydowej, także do magazynu energii. Każdy falownik posiada zestaw oznaczeń kontrolnych, które informują o jego stanie. Warto zwracać na nie uwagę, aby nie przegapić alertu, że z twoim urządzeniem dzieje się coś złego. Jeżeli któraś dioda kontrolna świeci się na czerwono, a na ekranie pojawi się komunikat o błędzie, może to oznaczać, że inwerter jest uszkodzony lub odłączony od sieci energetycznej.

W takiej sytuacji warto zacząć od restartu urządzenia. Zdarza się, że chwilowe zaniki zasilania spowodują „zawieszenie się” falownika i wystąpienie raportu o błędzie. Zresetowanie urządzenia poprzez jego restart może go odświeżyć i błąd zniknie, a falownik wróci do normalnej pracy. Podobnie w przypadku wystąpienia błędu oprogramowania lub w sytuacji, gdy napięcie wejściowe DC okaże się poniżej obsługiwanego poziomu. Jeśli restart falownika nie pomoże, znajdź w instrukcji twojego urządzenia informację, co oznacza ten konkretny komunikat o błędzie.

Kilka najczęściej występujących błędów w pracy falownika, to:

  • usterka wentylatora,
  • nieprawidłowe podłączenie AC (dla falowników trójfazowych),
  • przepięcie AC,
  • usterka izolacji i upływ prądu do uziemienia,
  • nieprawidłowe ustawienia pracy w sieci elektroenergetycznej – nieodpowiedni wybór ustawień dla kraju.

Nie są to skomplikowane problemy i aby je usunąć wystarczy wymiana uszkodzonego elementu np. wentylatora, bezpiecznika lub niewielkie modyfikacje montażowe oraz ustawień urządzenia. Jeśli nie uda się usunąć usterki zgodnie z instrukcją, należy skontaktować się instalatorem bądź producentem urządzenia. Jeśli posiadasz gwarancję na swoje urządzenie, instalator zobowiązany jest naprawić usterki.

Kolejną przyczyną błędów pracy falownika może być zbyt wysoka lub zbyt niska temperatura otoczenia. Inwertery zaprojektowane są najczęściej do pracy w temperaturach otoczenia od -25ºC do +60ºC. W polskich warunkach meteorologicznych ważniejsze jest unikanie przegrzania urządzenia. W przypadku awarii falownika sprawdź, czy wokół niego zapewniony jest odpowiedni odstęp umożliwiający cyrkulację powietrza. Zwróć również uwagę, czy radiatory falownika nie są zabrudzone. Możesz zadbać o lepsze zacienienie falownika, lub w ostateczności zmienić jego miejsce instalacji na chłodniejsze.

Instalacja fotowoltaiczna nie działa przez błędy projektowe i montażowe

Wybór wykwalifikowanych specjalistów, którzy prawidłowo zaprojektują oraz zamontują instalację PV jest niezwykle ważny. W tym przypadku nie warto oszczędzać. A, co jeśli już zauważymy problem?

Zacienienie modułów

Każde, nawet najmniejsze zacienienie to strata w produkcji energii. W związku z tym panele powinny zostać zaprojektowane i zamontowane w miejscu, na które nie będzie padał cień drzew, komina, innych budynków itp. Zbyt blisko siebie zainstalowane panele również mogą zacieniać się nawzajem, czego zdecydowanie należy unikać. Jeśli w twoim przypadku nie jest możliwe całkowite wyeliminowanie cienia, rozważ zastosowanie mikrofalowników lub optymalizatorów mocy, które mogą zniwelować wpływ cienia.

Błędy montażowe

Jeśli zainwestujesz w jedną z najtańszych ekip instalatorskich, musisz liczyć się z ryzykiem niestarannego wykonania pracy. Niewłaściwa instalacja to niestety częsta przyczyna problemów z wadliwie działającą fotowoltaiką. Co zrobić, jeśli twoja instalacja nie działa z powodu niepoprawnego montażu? Niestety w takiej sytuacji możesz tylko zgłosić reklamację do instalatora.

Niewłaściwa instalacja paneli fotowoltaicznych do częsty problem, przede wszystkim w przypadku najtańszych i mało wiarygodnych instalatorów. Montaż paneli to kluczowy moment dla ich przyszłej bezawaryjnej pracy, dlatego bardzo ważne jest, aby wybrać doświadczoną firmę z dobrymi opiniami. Jeśli chcesz mieć 100% pewności co do najwyższej jakości montażu, zainwestuj w panele z gwarancją obejmującą zarówno moduły, jak i ich montaż.

Fotowoltaika nie działa przez uszkodzenie paneli PV

Panele fotowoltaiczne mogą działać wadliwie lub nawet ulec uszkodzeniu z powodu niesprzyjających warunków pracy. Śnieg, grad, silny wiatr, czy przegrzewanie z powodu zacienienia mogą doprowadzić do usterek lub poważniejszego uszkodzenia panelu. Jak temu zapobiec? Co zrobić, jeśli już ci się to przytrafiło?

Najczęściej występujące usterki paneli fotowoltaicznych to:

  • zabrudzenie paneli PV,
  • odbarwienie folii EVA,
  • pęknięcie szyby,
  • PID (Potential Induced Degradation – degradacja wywołana indukowanym napięciem),
  • ślimacze ścieżki,
  • wadliwa lub odklejająca się folia ochronna,
  • hotspoty.

Najważniejsze to zachować spokój. Według raportu projektu Solar Bankability, większość występujących usterek nie wymaga natychmiastowej naprawy, a wywołane przez nie straty produkcji energii są niewielkie. Drobne usterki, jak PID czy odklejenie się folii ochronnej, jedynie przyspieszą degradację i niższe uzyski z uszkodzonego panelu.

Jeśli zauważysz jakieś uszkodzenia na swoich panelach, w pierwszej kolejności zwróć się do twojego instalatora, aby naprawił panel na gwarancji. I tu się nasuwa odpowiedź, jak uniknąć kłopotów z uszkodzeniami modułów PV.

Chodzi o to, że panele zwykle nie nadają się do naprawy. Jedyne czynności, które można wykonać to czyszczenie, wymiana diody bocznikowej czy skrzynki przyłączeniowej. W innych przypadkach uszkodzony panel trzeba wymienić. Dlatego tak ważny jest wybór kompetentnego instalatora oraz zakup paneli dobrej jakości. Niekoniecznie najdroższych, ale raczej nie tych najtańszych na rynku.

Upewnij się, jaką gwarancję na panele PV daje ci producent. Co ważne, musi to być gwarancja na produkt, w przeciwieństwie do gwarancji na uzysk, która nie przyda ci się przy awarii twojej fotowoltaiki. Gwarancja na produkt, z której możesz pokryć naprawę zaistniałych usterek standardowo wynosi 10 – 12 lat i obejmuje same moduły lub niekiedy także ich montaż. Dobry instalator, po przyjęciu twojej reklamacji, powinien przyjechać, ocenić sytuację i dokonać napraw. Jeśli natomiast okaże się, że firma instalatorska już nie funkcjonuje? Niestety czasem tak się zdarza w przypadku najtańszych, wątpliwej reputacji instalatorów. W takiej sytuacji pozostaje ci zwrócić się bezpośrednio do producenta twoich paneli PV.

Okresowa kontrola instalacji

Dla uniknięcia sytuacji krytycznej, w której instalacja fotowoltaiczna nie działa z nieznanej przyczyny, warto poddawać ją okresowej kontroli i serwisowi. Koniecznie zwróć uwagę, czy cykliczne serwisowanie nie jest wymagane, abyś mógł korzystać z gwarancji na twoje urządzenia. W raporcie Stowarzyszenia Branży Fotowoltaicznej POLSKA PV p.t.: „Fotowoltaiczny dekalog dobrych praktyk” wymieniono najczęściej zalecane czynności podczas serwisu. Niektóre z nich powinien przeprowadzić serwisant, jednak wiele możesz wykonać również samodzielnie.